Μπορεί το καλοκαίρι να έχει περάσει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα ενοχλητικά έντομα έχουν εξαφανιστεί. Τα έντομα με την επωνυμία “μύγες της άμμου”, είναι μικροσκοπικά μαύρα κουνούπια, που έχουν μέγεθος που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τέταρτο του μεγέθους που έχει ένα κανονικό κουνούπι. Οι μύγες της άμμου μολύνονται από τα παράσιτα Leishmania, τα οποία μεταδίδονται μέσω του τσιμπήματος στον άνθρωπο. Τα παράσιτα Leishmania οδηγούν σε μια ασθένεια που ονομάζεται λεϊσμανίαση, σύμφωνα με το wikihealth.gr.
Σύμφωνα με τον Vitaliano Cama, μικροβιολόγο στο Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), η λεϊσμανίαση είναι μια μεταδοτική ασθένεια που προκαλείται από διάφορα είδη παρασίτων Leishmania, τα οποία μεταδίδονται στον άνθρωπο από το τσίμπημα μιας μολυσμένης μύγας της άμμου. Υπάρχουν διάφοροι τύποι λεϊσμανίασης, με τις πιο κοινές να είναι η δερματική, η σπλαχνική και η βλεννογονοδερματική.
Η δερματική λεϊσμανίαση προκαλεί πληγές στο δέρμα. Η σπλαχνική λεϊσμανίαση επηρεάζει εσωτερικά όργανα του σώματος, όπως το συκώτι, ο μυελός των οστών και ο σπλήνας και η βλεννογονοδερματική λεϊσμανίαση επηρεάζει και καταστρέφει τις μεμβράνες της μύτης, του λαιμού και του στόματος. Από αυτούς τους τρεις τύπους, η πιο διαδεδομένη είναι η δερματική.
Πώς φαίνονται τα τσιμπήματα της μύγας της άμμου που προκαλούν λεϊσμανίαση;
Όταν μια μολυσμένη μύγα της άμμου τσιμπήσει έναν άνθρωπο, εμφανίζονται δερματικές βλάβες στο σώμα του που φτάνουν σε μέγεθος περίπου τα επτά εκατοστά, οι οποίες παρόλο που είναι ανώδυνες είναι κόκκινες, ελκώδεις και οζώδεις. Σε αντίθεση με τα τσιμπήματα των κουνουπιών που προκαλούν κόκκινα εξογκώματα που χαρακτηρίζονται από κνησμό και εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ημέρες, τα τσιμπήματα της μύγας της άμμου, ξεκινούν από μικρά σημάδια που εξελίσσονται σε έλκη, δεν προκαλούν πόνο και χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν. Οι εν λόγω δερματικές βλάβες εξαφανίζονται συνήθως χωρίς ιατρική παρέμβαση σε διάστημα 2-3 μηνών. Σε περίπτωση που δεν εξαφανιστούν μόνες τους και αρχίσουν να προκαλούν πόνο και να διαρρέουν υγρό, χρήζουν ιατρικής παρέμβασης. Ωστόσο, αν παραμείνουν αναντιμετώπιστες, μετατρέπονται σε ουλές.
Πώς αντιμετωπίζεται η λεϊσμανίαση;
Για τη θεραπεία των δερματικών βλαβών που προκαλούνται από τη λεϊσμανίαση, χορηγείται μηναία από του στόματος αντιπαρασιτική φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις ωστόσο, επιλέγεται ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή, η οποία χορηγείται σε εβδομαδιαία βάση.
Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα αντιπαρασιτικά φάρμακα που θεραπεύουν τη λεϊσμανίαση, όπως:
-Αμφοτερικίνη
-Μιλτεφοσίνη
-Πεντασθενή αντιμονικά, όπως το στιβογλυκονικό νάτριο
-Παρομομυκίνη
Για τη δερματική λεϊσμανίαση, οι γιατροί προτείνουν και άλλες επιπρόσθετες θεραπείες, όπως:
Κρυοθεραπεία: Ο γιατρός ψύχει με κρύες κομπρέσες ή άλλα μέσα τα έλκη και τη γύρω περιοχή, για 10 με 30 δευτερόλεπτα ανά θεραπεία.
Θερμοθεραπεία: Ο γιατρός εφαρμόζει θερμότητα (40-42°C) στις δερματικές βλάβες, στα έλκη και τη γύρω περιοχή.
Θεραπεία με λέιζερ: Ο γιατρός με τη βοήθεια μιας φορητής συσκευής λέιζερ, εφαρμόζει ακτίνες λέιζερ στα έλκη και τη γύρω περιοχή.
Ποια είναι τα συμπτώματα της λεϊσμανίασης;
Τα συμπτώματα που προκαλεί η λεϊσμανίαση, εξαρτώνται από τον τύπο της.
Δερματική λεϊσμανίαση
Η δερματική λεϊσμανίαση προκαλεί ένα σχετικά μεγάλο εξάνθημα στο δέρμα, στην επιφάνεια του οποίου δημιουργείται κρούστα. Με την πάροδο του χρόνου, στο κέντρο αυτού του εξανθήματος δημιουργείται έλκος. Το περίγραμμα του εξανθήματος είναι σκληρό και ανυψωμένο και το κέντρο του είναι βυθισμένο.
Βλεννογονοδερματική λεϊσμανίαση
Η βλεννογονοδερματική λεϊσμανίαση προκαλεί έλκη και πληγές στη μύτη, το λαιμό και το στόμα.
Σπλαχνική λεϊσμανίαση
Η σπλαχνική λεϊσμανίαση προκαλεί γενικά συμπτώματα, που είναι παρόμοια με αυτά των άλλων λοιμώξεων, όπως:
-Πυρετός
-Ρίγος
-Κρύος ιδρώτας
-Σκούρες αποχρωματισμένες κηλίδες στο δέρμα
-Αδυναμία
-Διόγκωση λεμφαδένων
-Κόπωση
-Πρήξιμο στην κοιλιά λόγω διεύρυνσης σπλήνα
-Απώλεια βάρους
Πώς μεταδίδεται η λεϊσμανίαση;
Πέραν από το δάγκωμα της μύγας της άμμου, η λεϊσμανίαση μπορεί να μεταδοθεί και με άλλους τρόπους, όπως:
-Μέσω κοινής χρήσης βελόνων
-Μέσω μετάγγισης αίματος
-Από μια έγκυο γυναίκα στο έμβρυό της
Ποιους επηρεάζει η λεϊσμανίαση;
Η λεϊσμανίαση είναι συχνότερη σε άτομα που ζουν σε αγροτικές περιοχές ή σε περιοχές που δεν χαρακτηρίζονται από καλή υγιεινή. Τα άτομα με παθήσεις, όπως ο HIV, που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, είναι πιθανότερο να μολυνθούν από λεϊσμανίαση.
Πόσο συχνή είναι η λεϊσμανίαση;
Οι ειδικοί δεν μπορούν να γνωρίζουν με ακρίβεια το πόσο συχνή είναι η λεϊσμανίαση, διότι πολλοί μολυσμένοι άνθρωποι δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι, με συμπτώματα, μολύνονται κάθε χρόνο, σε παγκόσμιο επίπεδο.
Τι εξετάσεις γίνονται για τη διάγνωση της λεϊσμανίασης;
Οι εξετάσεις στις οποίες στρέφεται ο γιατρός για να κάνει διάγνωση λεϊσμανίασης είναι οι ακόλουθες:
-Βιοψία ιστού με τη χρήση βελόνας: Ο γιατρός με τη βοήθεια μιας βελόνας συλλέγει δείγμα ιστού από τον σπλήνα, τους λεμφαδένες και το μυελό των οστών. Ο ιστός εξετάζεται σε εργαστηριακό περιβάλλον. Η συγκεκριμένη εξέταση είναι κατάλληλη για τη σπλαχνική λεϊσμανίαση.
-Εξέταση αίματος: Ο γιατρός αναζητά σημάδια μόλυνσης από τα παράσιτα Leishmania στο αίμα. Η συγκεκριμένη εξέταση είναι κατάλληλη για όλους τους τύπους λεϊσμανίασης.
-Βιοψία δέρματος: Ο γιατρός παίρνει δείγμα ιστού από το έλκος του δέρματος, της μύτης και του στόματος, το οποίο εξετάζεται σε εργαστηριακό περιβάλλον για παράσιτα Leishmania. Η συγκεκριμένη εξέταση είναι κατάλληλη για τη διάγνωση της δερματικής και της βλεννογονοδερματικής λεϊσμανίασης.
Πώς θα αποτρέψετε τη λεϊσμανίαση;
Για την πρόληψη της λεϊσμανίασης δεν υπάρχουν εμβόλια και φάρμακα. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης είναι η λήψη προστατευτικών μέτρων που μειώνουν την έκθεση στις μύγες της άμμου. Τέτοια μέτρα είναι τα ακόλουθα:
-Μείωση εκτεθειμένου δέρματος κατά τη διάρκεια υπαίθριων δραστηριοτήτων, με τη χρήση μακρυμάνικων πουκαμίσων, παντελονιών και καλτσών.
-Χρήση ειδικών εντομοαπωθητικών σπρέι που περιέχουν DEET, κατά τη διάρκεια εξωτερικών δραστηριοτήτων, όπως η πεζοπορία και το κάμπινγκ.
-Ψεκασμός εσωτερικών χώρων με εντομοκτόνα.
-Κλείσιμο παραθύρων κατά τη διάρκεια της νύχτας και χρήση σίτας στα παράθυρα (με πολύ μικρές τρύπες, διότι οι μύγες της άμμου είναι πολύ μικρότερες από τα κανονικά κουνούπια)
-Χρήση κουνουπιέρας κατά τη διάρκεια του ύπνου (με πολύ μικρές τρύπες, διότι οι μύγες της άμμου είναι πολύ μικρότερες από τα κανονικά κουνούπια).