Μήπως τελικά το μυστικό για έναν ευτυχισμένο, λειτουργικό γάμο, έγκειται στα γονίδια μας; Αυτό φαίνεται να ισχυρίζεται η νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Yale, η οποία εξετάζει τον ρόλο της γενετικής παραλλαγής στους επιτυχημένους κοινωνικούς δεσμούς.
Ανά διαστήματα διάφορες μελέτες έχουν προσπαθήσει να εξερευνήσουν την γενετική σχέση μεταξύ των ανθρώπων και των στενών, διαπροσωπικών σχέσεων τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι γενετικά πανομοιότυπα δίδυμα, που μεγάλωσαν χωριστά, αξιολογούν με παρόμοιο τρόπο τη συνολική ποιότητα των γάμων τους, γεγονός που υποδηλώνει κάποια διαρκή γενετική συμβολή στη συζυγική ζωή. Ωστόσο, το κατά πόσο όντως αυτά τα γονίδια σχετίζονται με το γάμο και πώς ακριβώς τον επηρεάζουν, παραμένει ένα μυστήριο. Ή τουλάχιστον παρέμενε, λίγο πριν την διάδοση των ευρημάτων της μελέτης των ερευνητών της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Yale, η οποία εξετάζει πόσο οι μεταλλάξεις του γενετικού κώδικά μας επηρεάζουν την ωκυτοκίνη, μια ορμόνη που παίζει ρόλο στον κοινωνικό δεσμό.
Γιατί να μελετήσει κανείς τις επιδράσεις των γονιδίων στο γάμο;
Πολλοί επιστήμονες ενδιαφέρονται εδώ και χρόνια στον εντοπισμό των παραγόντων που συμβάλλουν σε έναν ευτυχισμένο γάμο, όπως για παράδειγμα στον τρόπο με τον οποίο τα ζευγάρια διαχειρίζονται τις συγκρούσεις.
Τα γονίδια είναι τμήματα του DNA που κωδικοποιούν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό μας. Ένα γονίδιο μπορεί να λάβει διάφορες μορφές που ονομάζονται αλληλόμορφες, και ο συνδυασμός των δύο αλληλόμορφων που κληρονομούνται από τους δύο γονείς αντιπροσωπεύει τον γονότυπο ενός ατόμου – Ο γονότυπος ενός οργανισμού είναι το πλήρες σύνολο του γενετικού υλικού του. Οι διαφορές στον γονότυπο αντιστοιχούν σε διακριτές διαφορές των ίδιων χαρακτηριστικών μεταξύ των ατόμων.
Αν και τα γονίδια εν γένει αποτελούν ουσιαστικά τη βάση των ατομικών διαφορών μας, σε ένα ευρύ φάσμα χαρακτηριστικών που πιστεύεται ότι σχετίζονται με το γάμο, οι επιστήμονες ενδιαφέρονται συγκεκριμένα για το γονίδιο του υποδοχέα της ωκυτοκίνης (OXTR). Η ωκυτοκίνη, που μερικές φορές αναφέρεται ως η ορμόνη της “αγάπης”, φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική προσκόλληση. Για παράδειγμα, η ωκυτοκίνη πλημμυρίζει μια νέα μητέρα κατά τη γέννηση ενός παιδιού και κορυφώνεται κατά τη διάρκεια του σεξ. Ως εκ τούτου, το γονίδιο που ρυθμίζει την ωκυτοκίνη, το OXTR, μελετάται συχνά στο πλαίσιο του γάμου, καθώς εμπλέκεται στον τρόπο με τον οποίο συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους. Επιπλέον, το OXTR έχει συσχετιστεί με μια σειρά φαινομένων που συνδέονται με την ανθρώπινη κοινωνική συμπεριφορά, συμπεριλαμβανομένης της εμπιστοσύνης και της κοινωνικότητας.
Η έρευνα του Yale
Η επικεφαλής συγγραφέας Joan Monin, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Yale, και η ομάδα της μελέτησαν 178 παντρεμένα ζευγάρια ηλικίας από 37 έως 90 ετών. Κάθε συμμετέχων συμπλήρωσε μια έρευνα σχετικά με τα αισθήματα συζυγικής ασφάλειας και ικανοποίησης και παρείχε επίσης ένα δείγμα σάλιου για τον προσδιορισμό του γονότυπου. Η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι όταν τουλάχιστον ο ένας σύντροφος είχε μια γενετική παραλλαγή γνωστή ως γονότυπος GG στον υποδοχέα του γονιδίου της ωκυτοκίνης, το ζευγάρι ανέφερε σημαντικά μεγαλύτερη συζυγική ικανοποίηση και αισθήματα ασφάλειας στο γάμο του.
Ενώ η παραλλαγή του υποδοχέα της ωκυτοκίνης, OXTR rs53576, έχει μελετηθεί στο παρελθόν και έχει συνδεθεί με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η συναισθηματική σταθερότητα, η ενσυναίσθηση και η κοινωνικότητα, η νέα μελέτη πιστεύεται ότι είναι η πρώτη που εξετάζει τόσο συγκεκριμένα το ρόλο της στη συζυγική ικανοποίηση. «Η μελέτη αυτή δείχνει ότι το πώς αισθανόμαστε στις στενές μας σχέσεις, δεν επηρεάζεται μόνο από τις κοινές εμπειρίες που μοιραζόμαστε με τους συντρόφους μας με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε ο Monin. «Στο γάμο, οι άνθρωποι επηρεάζονται επίσης από τις δικές τους γενετικές προδιαθέσεις και τις γενετικές προδιαθέσεις του συντρόφου τους».
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι τα άτομα με γονότυπο GG ανέφεραν λιγότερο αγχώδη προσκόλληση -anxious attachment- στο γάμο τους, γεγονός που ωφέλησε επίσης τη σχέση τους. Τα άτομα τα οποία διακατέχονται από αγχώδη προσκόλληση, συνήθως είναι εκείνα που οι φροντιστές τους ανταποκρίνονταν ασυνεπώς κι έχουν μάθει ν’ αναζητούν την προσοχή υπερβάλλοντας τ’ αρνητικά τους συναισθήματα, φοβούμενοι ότι εάν το κακό συναίσθημα φύγει, η προσοχή θα σταματήσει. Συνήθως συνδέεται με μειωμένη αυτοεκτίμηση και υψηλή ευαισθησία στην απόρριψη. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι ο γονότυπος GG ενός ατόμου και ο γονότυπος GG του συντρόφου του μαζί ευθύνονται για περίπου 4% της διακύμανσης της οικογενειακής ικανοποίησης. Αν και το ποσοστό αυτό είναι μικρό, αποτελεί σημαντική επιρροή, λαμβάνοντας υπόψη άλλους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες στους οποίους εκτίθενται τα ζευγάρια.
Ακόμα και αν δεν πιστεύουμε στην γενετική προδιάθεση, τα ευρήματα της μελέτης αυτής, μπορεί να οδηγήσουν σε μελλοντικές έρευνες που θα εξετάσουν πώς οι γονότυποι των ζευγαριών αλληλεπιδρούν για να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της σχέσης με την πάροδο του χρόνου.