Νέοι είναι, βράζει το αίμα τους, λέει ο σοφός λαός. Και ασφαλώς αναφέρεται στην νεανική ορμή ως εφαλτήριο για υγιή δράση που ζηλεύουν οι μεγαλύτεροι. Έτσι είναι και έτσι πρέπει να είναι. Το νεαρό της ηλικίας, όμως, είναι και ευάλωτο.
Ευάλωτο και επιρρεπές σε μιμητισμούς και συμπεριφορές που η εφηβική ψυχολογία δεν μπορεί εύκολα να φιλτράρει με αποτέλεσμα το «διαφορετικό» να αποτελεί άλλοθι για χρήση βίας, ψυχολογικού ή σωματικού εκβιασμού, ή μειωτικές συμπεριφορές προς απόδειξη μια κίβδηλης ανωτερότητας, η ψευδεπίγραφης «μαγκιάς».
Για να ξεκινήσουμε να αντιμετωπίζουμε τον εκφοβισμό, πρέπει να ξεκινήσουμε να τον αναγνωρίζουμε. Το bullying είναι κάτι πολύ πιο σκοτεινό από την εφηβική τάση για δράση ή περιπέτεια. Είναι πιο σύνθετο και πιο οργανωμένο, πιο μοχθηρό. Δεν είναι ένα παιχνίδι, δεν είναι μια απλή κοκορομαχία, ούτε ένας τσακωμός.
Είναι η έκφραση μιας επίκτητης τοξικότητας που αφορά αφετηρίες ζωής. Είναι ένα ψευδές δίλημμα που προστίθεται στα, ούτως ή άλλως, ανεπαρκώς απαντημένα «γιατί» της νεολαίας. Είναι ίσως η λανθασμένη διέξοδος σε μια αποτυχημένη διαδικασία κοινωνικοποίησης. Είναι η πρώτη γνωριμία με το τέρας της βίας. Σίγουρα, είναι ένα ζήτημα που για να το αντιμετωπίσουμε πρέπει όλες και όλοι να μιλήσουμε ανοιχτά γι αυτό.
Ασφαλώς ο εκφοβισμός δεν αφορά μόνο τη νεολαία. Ούτε μόνο το σχολείο. Ωστόσο, η επικαιρότητα έρχεται να μας θυμίσει ότι ο σπόρος του εκφοβισμού μπαίνει εύκολα στο μυαλό των εφήβων μας ως ο εύκολος τρόπος μιας αυτόματης ενηλικίωσης ή ως τεκμήριο κάποιου τύπου ανωτερότητας ή εξουσίας. Τα στοιχεία είναι αμείλικτα.
Το 2018 ένας στους 5 εφήβους (19,1%) αναφέρει ότι υπέστη εκφοβισμό από κάποιο άλλο άτομο ή ομάδα ατόμων τον πείραξε, μείωσε, έβρισε, απείλησε, εκφόβισε, έσπρωξε ή κορόιδεψε τουλάχιστον 1-2 φορές τους τελευταίους 2 μήνες πριν τη διεξαγωγή της έρευνας Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ», ενώ ένας στους 7 εφήβους (14,2%) αναφέρει ότι έκανε ο ίδιος εκφοβισμό (bullying) σε άλλους μαθητές.
Τι κάνουμε ως πολιτεία και τι κάνουμε ως κοινωνία; Οι περισσότεροι δυστυχώς έχουν επιλέξει να κρύβονται πίσω από διακηρυκτικού τύπου πολιτικές ή άλλοι να σπρώχνουν το πρόβλημα «κάτω από το χαλί». Η παρούσα κυβέρνηση επέλεξε να το κοιτάξει κατάματα. Αντέδρασε πολυεπίπεδα, θωράκισε το θεσμικό πλαίσιο, πήρε μέτρα. Μέτρα που οικοδομούν μια πιο ισχυρή σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ δασκάλων και μαθητών, με την εφαρμογή του θεσμού του «δασκάλου εμπιστοσύνης», στον οποίο θα μπορούν να απευθύνονται οι μαθητές ατομικά ή ομαδικά, συζητώντας προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όπως θέματα σχολικού εκφοβισμού. Με τη σύσταση σχολικής επιτροπής ενάντια στον εκφοβισμό και στην ενδοσχολική βία, τον σύμβουλο σχολικής ζωής, τις επιμορφώσεις στους εκπαιδευτικούς και την ενσωμάτωση στο πρόγραμμα των μαθημάτων θεματικών όπως η σεξουαλική αγωγή και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα.
Με την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ μαθητών μέσα από την παροχή βοήθειας από μαθητές σε άλλους, για την επίλυση των συγκρούσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εκφοβισμό (θεσμός μαθητή-διαμεσολαβητή). Με την εκπαίδευση των μαθητών στον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων κατά τη χρήση του Διαδικτύου και την αποφυγή της άσκησης βίας, των προσβολών και του εκφοβισμού που συμβαίνει μέσω αυτού (cyber bullying). Με την αξιοποίηση διαθέσιμων δικτύων και την ενίσχυση των σχολείων με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς (από 1.600 το 2019, πλέον υπάρχουν 3200). Και φυσικά παρέχουμε το υποστηρικτικό πλαίσιο για να σπάσει ο τοίχος της σιωπής με την ηλεκτρονική πλατφόρμα για ανώνυμες καταγγελίες για σχολικό εκφοβισμό.
Για να λειτουργήσουν, ωστόσο, τα μέτρα αυτά και να έχουμε ένα γρήγορο και απτό αποτέλεσμα, πρέπει όλες και όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι οφείλουμε να δημιουργήσουμε και να συντηρήσουμε τις συνθήκες εκείνες που από τη μία δίνουν χώρο στα παιδιά να εκφράσουν το πρόβλημά τους και από την άλλη δεν λειτουργούν τιμωρητικά στους θύτες. Η εξίσωση της αντιμετώπισης του εκφοβισμού είναι πολυπαραγοντική. Και σίγουρα είναι ενθαρρυντικό ότι στη παρούσα συγκυρία η πολιτική βούληση για αντιμετώπιση μετατρέπεται σε απτή πολιτική δράση. Από εκεί και πέρα οφείλουμε όλες και όλοι να συμβάλλουμε μέσα από έναν καθημερινό αγώνα. Έναν αγώνα εμπέδωσης ορθών νοοτροπιών που μας απομακρύνει ως κοινωνία από σχολεία-«Κολοσσαία» και μας βοηθά να προσεγγίσουμε τη συμπεριληπτική κοινωνία που αντιδρά συλλογικά στη βία και τις διακρίσεις.
Επικοινωνιολόγος
Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΝΔ
Το άρθρο αναρτήθηκε στο tomanifesto.gr